اولین سکه در ایران

اولین سکه در ایران

به نظر بیشتر مورخان، آورنده فکر سکه در ایران "کوروش بزرگ" است. در آن زمان که ایرانیان لیدیا را فتح کردند و "کرزوس" را به ایران آوردند، تشکیل امپراطوری با عظمت هخامنشی به نشانه ویژه ای نیاز داشت که سکه میتوانست گویاترین و رایج ترین نشانه ها باشد. ولی وی فرصت این کار را پیدا نکرد، چرا که لشکرکشیهای پی در پی مانع انجام دادن این عمل بود.

چون "داریوش بزرگ" حکومت خود را بر پایه نظام اداری در کلیه شئون مملکت قرار داد، بزودی متوجه لزوم سکه شد و ترتیب تناسب طلا و نقره را بنا بر آنچه در لیدی معمول بود بکار برد که نسبت آن یک به 13.335 میباشد و بر اساس آن ترتیب، اولین سکه طلای ایران معروف به :دریک" به وزن 8.41 گرم و نقره معروف به "سیکل" که وزن 5.6 گرم که از لحاظ نقش بسیار ممتاز بود، ضرب زده به جریان انداخت.

"دریک" اقتباسی است از نام "دارا" یا "داریوش" به معنی سکه شاهی که در کلیه متصرفات آن دوره مورد قبول بوده است.

اولین نوع سکه های هخامنشی که به سکه های شاهی معروف است، احتمالا در سال 517 قبل از میلاد از ضرابخانه خارج گردید، زیرا در این سال است که داریوش به نظم و نسق و ترتیب تشکیلات مملکتی پرداخت و ناچار سکه که عامل مهم اقتصادی است در این دورهخ بکار برده شد. سکه های شاهی یعنی "دریک و سیکل" عموما دارای طرح مشابه میباشند فقط تصویر هر شاهنشاه با دیگری تفاوت دارد و موجب شناختن آنها از یکدیگر میشود، در روی سکه تصویر نیمتنه شاهنشاه کمان به دست نقش است، یا تصویر شاهنشاه که بصورت کماندار پارسی ترکش بر پشت یک زانو به زمین زده و با یک دست زوبین را گرفته و با دست دیگر کمان را میکشد و در نوع دیگر شاهنشاه کمان به دست در حال دویدن است و با دست دیگر نیزه را که مایل به زمین است نگهداشته است. زانو زدن شاهنشاه، علامت نیایش اهورامزداست.

در شاهنشاهی هخامنشی تا روی کار آمدن "اسکندر مقدونی" علاوه بر دریک و شکل که مخصوص ضرابخانه سلطنتی بود، ممالک و شهرهای یونانی و آسیای صغیر که در تصرف ایران بودند و استاندارانی (ساتراپ) که شاه برای ایالات معین میکرد و حتی روسا و فرماندهان ارتش اجازه داشتند هر یک جداگانه از هر فلزی که مایل بودند و با منافع اقتصادی آنها تطبیق میکرد، سکه بزنند.

به طور کلی سکه های شاهنشاهی در تمامی ممالک همسایه، بخصوص یونان رواج زیادی داشت، به طوری که بازرگانان خارجی با رغبت زیاد پول هخامنشی را پذیرفته و بسیاری از داد و ستدهای خود را با آن انجام میدادند. جنس طلای سکه های هخامنشی در سراسر دنیای متمدن آن روزگار رواج و اعتبار داشت و از جنس نقره آن بیشتر در داخل ایران استفاده میشد.